با کاهش شدت جنگ اسرائیل و حماس در نوار غزه، رهبران اسرائیل توجهشان را به جنگی که حزبالله در هشتم اکتبر ۲۰۲۳ برای حمایت از جنبش حماس به راه انداخت معطوف کردهاند، بهویژه اینکه جنگ حزبالله، که یک روز پس از عملیات هفتم اکتبر حماس برای حمایت از این گروه متحد در محور مقاومت آغاز شد، به تهدیدی برای اسرائيل بدل شده است. ادامه درگیری میان حزبالله و اسرائيل به آواره شدن حدود ۶۰ هزار غیرنظامی در اسرائیل و بیش از ۹۵ هزار نفر در جنوب لبنان انجامیده است. آوارگان بسیار و جابهجایی وسیع، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائيل، را برآن داشت تا حزبالله را برای متوقفکردن حمله به اسرائیل و دور کردن نیروهایش از نوار مرزی تحت فشار قرار دهد. در این اواخر، کابینه امنیتی اسرائيل اهداف جنگ با حزبالله را بازنگری و مبارزه با حزبالله را تشدید کرد تا زمینه برای بازگشت امن ساکنان شمال اسرائیل به خانههایشان فراهم شود. بیانیهای که دولت اسرائيل در این خصوص صادر کرد، نشان میدهد که ارتش اسرائيل به تشدید نبرد علیه حزبالله و وادار کردن آن به عقبنشینی از مرزهای اسرائيل مصمم است.
در اواخر ماه اوت گذشته، اسرائیل در یک حمله پیشگیرانه گسترده، انبارهای موشک و پهپاد حزبالله را هدف قرار داد تا آنچه را که مقامهای اسرائیلی و آمریکایی انتقام بزرگ قریبالوقوع حزبالله در پاسخ به ترور فواد شکر، بلندپایهترین فرمانده نظامی این گروه توصیف میکردند، مختل کند. در پاسخ به این حمله، حزبالله صدها موشک بهسمت پایگاههای نظامی اسرائيل پرتاب کرد، اما مقامهای اسرائيل اعلام کردند که اغلب موشکها رهگیری شده و خسارت قابلتوجهی وارد نکردهاند. سپس اسرائيل در یک عملیات پیچیده و بیسابقه، پیجرها و دستگاههای ارتباطی اعضای حزبالله را منفجر کرد که در نتیجه آن ۳۷ نفر کشته و بیش از سه هزار نفر مجروح شدند. همچنین حمله اسرائیل به حومه جنوبی بیروت به کشتهشدن احمد عقیل، فرمانده یگان رضوان، و چند فرمانده ارشد دیگر حزبالله منجر شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اکنون حزبالله هشدار میدهد که پاسخ سختی به اسرائيل خواهد داد. کارشناسان نظامی و امنیتی معتقدند که بهرغم سامانه پدافند هوایی پیشرفته اسرائیل، زرادخانه عظیم موشکی و پهپادی که حزبالله از طریق جمهوری اسلامی ایران تهیه کرده، ممکن است به اسرائیل آسیب قابلتوجهی برساند.
بهرغم خطرات ناشی از حمله تلافیجویانه حزبالله، به نظر میرسد دولت نتانیاهو تصمیم دارد تا توقف حمله حزبالله به اسرائيل و عقبنشینی آن از مناطق مرزی همچنان به تشدید تنش علیه این گروه ادامه دهد. افزون برآن، رهبری اسرائيل به دنبال تحقق اهدافی دیگر، ازجمله تضعیف زیرساختها و زرادخانه نظامی حزبالله، برهم زدن ساختار رهبری این گروه و تضعیف کنترل آن بر امور سیاسی و امنیتی لبنان است. اما پرسش مهمی که در این میان مطرح میشود این است که آیا اسرائيل برای عقب راندن جنگجویان حزبالله از نزدیکی مرز لبنان و اسرائيل، دست به حمله زمینی خواهد زد؟ براساس گزارشها، ارتش اسرائيل هماکنون در حال جابهجا کردن نیرو و تسلیحات جنگی به نزدیکی مرز لبنان است، اما راهاندازی یک عملیات زمینی گسترده علیه سازمانی مسلح مانند حزبالله، اسرائيل را متحمل خسارتهای بسیار میکند. بنابراین، هنوز مشخص نیست آیا رهبران اسرائيل قصد چنین اقدام مخاطرهآمیزی را دارند یا خیر.
با توجه به احتمال وقوع درگیری گسترده میان اسرائیل و حزبالله، که احتمالا پای جمهوری اسلامی ایران و طرفهای دیگر را به جنگی همهجانبه بکشاند و خاورمیانه را در ورطه آشفتگی فروبرد، رهبران کشورهای منطقه به مقامهای آمریکایی چشم دوختهاند تا نتانیاهو و متحدانش را به خودداری از تشدید تنش وادارند. اما آیا مقامهای آمریکایی حاضرند برای وادار کردن دولت اسرائیل به تغییر مسیر از همه امکاناتشان استفاده کنند، بهویژه اینکه تا برگزاری انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در نوامبر آینده تنها کمتر از ۴۰ روز باقی مانده است؟
تا زمان نگارش این مقاله، پاسخ حزبالله در چارچوب راهبرد فعلی باقی مانده و بهرغم گسترش دامنه جنگ، قواعد درگیری برای اجتناب از لغزیدن بهسمت جنگی تمامعیار و همهجانبه همچنان حفظ شده است. با این حال، تشدید روزافزون حملههای حزبالله به اسرائيل به این معنا است که طرح تلآویو برای بازگرداندن ساکنان شمال اسرائیل نهتنها با چالش روبهرو خواهد شد، که گسترش دامنه جنگ ساکنان برخی از شهرهای دیگر اسرائیل ازجمله حیفا را نیز به ترک خانههایشان وادار خواهد کرد. علاوه برآن، حزبالله با حمله به اهداف راهبردی، ازجمله پایگاه هوایی رامات دیوید و مجتمعهای شرکت نظامی رافائل- بزرگترین تولیدکننده فناوریهای دفاعی و نظامی اسرائیل- قدرت نظامیاش را نشان داد. شایان ذکر است که حملههای اخیر حزبالله به اسرائیل تنها در پاسخ به انفجار پیجرها و دستگاههای ارتباطی بوده و هنوز به ترور رهبران یگان ویژه رضوان واکنش نشان نداده است.
با توجه به جنبههای مختلف عملیات حزبالله، میتوان گفت که این گروه در حمله به اسرائیل به دنبال آسیبرساندن به اهداف و مواضع راهبردی است. نخست اینکه، حزبالله اخیرا از سلاحهایی استفاده میکند که در گذشته از آنها استفاده نمیکرد و دامنه عملیاتش را بهشکل چشمگیری گسترش داده است و پایگاههای نظامی و امنیتی اسرائیل را تا عمق ۵۰ کیلومتری هدف قرار میدهد. دوم اینکه، حزبالله بهطور معمول حملات اسرائيل را با تاخیر پاسخ میداد، اما این بار در ۴۸ ساعت و با شتاب بسیاری پاسخ داده است. این امر نشان میدهد که بهرغم حملات پیدرپی اسرائیل به مواضع حزبالله در لبنان، این گروه همچنان توانایی نظامی قابلتوجهی دارد. افزون بر آن، ممکن است حزبالله با تشدید حمله به شهرها و شهرکهای دیگر اسرائیل به دنبال این باشد که ثابت کند تلآویو قادر به تامین ثبات و امنیت در شمال اسرائیل نیست و نمیتواند ساکنان شمال را به خانههایشان بازگرداند.
البته در حال حاضر، حزبالله و اسرائیل در چارچوبی کاملا متفاوت، که در آن بسیاری از خطوط قرمز شکسته شده است، عمل میکنند، بنابراین، بعید نیست که منطقه به سمت درگیری گسترده و جنگی همهجانبه بلغزد.